ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΧΟΙΡΟΥ

Αγριόχοιρος - [Sus Scrofa]

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΧΟΙΡΟΥ    Το κυνήγι του αγριόχοιρου, του μεγαλύτερου θηλαστικού θηράματος στη χώρα μας, ήταν και είναι μια επικίνδυνη δραστηριότητα που διεξάγεται κάτω από αντίξοες καιρικές και εδαφικές συνθήκες για τους κυνηγούς και τα σκυλιά. Οι ίδιοι παράγοντες που ισχύουν σήμερα, υπήρχαν από την αρχαιότητα κατά τους χρόνους της οποίας οι αρχαίοι κυνηγοί αγριόχοιρων έγιναν θρύλοι για τα κατορθώματά τους και η μυθολογία έχει να αναφέρει πολλές τέτοιες ιστορίες, όπως τον Ηράκλειο άθλο "Ο Ερύμανθιος κάπρος", ο "Καλιδόνειος κάπρος" και άλλες, που έγιναν καλιτεχνικές παραστάσεις σε αμφορείς και έφτασαν στα χέρια μας από την αρχαιολογική σκαπάνη, διηγούμενοι τα κατορθώματά τους. Γιατί ο φόνος του αγριόχοιρου ήταν πράγματι ένα μεγάλο κατόρθωμα εκείνη την εποχή.    Αλλά και αργότερα κατά τα χρόνια του μεσαίωνα έως τον 19ο αιώνα, ήταν προσφιλές θέμα των καλλιτεχνών της "ρεαλιστικής" ζωγραφικής οι οποίοι άφησαν βαρύτιμα έργα με θέμα το κυνήγι του. Πολλά επίσης διηγήματα στην παγκόσμια λογοτεχνία έχουν το ίδιο θέμα. Τέτοιες παραστατικές ιστορίες περιλαμβάνονται στο υπέροχο βιβλίο του Πόλυ Μυλωνά "Τα Κυνήγια της Ελλάδας", όπως και πάρα πολλά στοιχεία για την βιολογία και το κυνήγι των αγριόχοιρων, στοιχεία που είχε προσωπικά συγκεντρώσει ο συγγραφέας που ήταν λάτρης του κυνηγιού των αγριόχοιρων.    ΠΑΓΑΝΙΕΡΗΔΕΣ [ ΠΑΓΑΝΙΤΖΗΔΕΣ ]    Ακόμα και σήμερα, οι άξιοι συνεχιστές της αρχαίας αυτής δραστηριότητας είναι γνωστοί σε όλη την περιοχή τους για τις ικανότητές τους σ'αυτό το δύσκολο κυνήγι. Το κυνήγι των αγριόχοιρων, δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Εδώ κυριαρχεί η συνεργασία και η απόλυτη πειθαρχία της ομάδας των κυνηγών και μηδενίζεται σχεδόν η προσωπική ενέργεια, που είναι κυρίαρχη σε όλα τα άλλα κυνήγια. Η επιτυχία μιας κυνηγετικής ημέρας εξαρτάται καθοριστικά από αυτόν τον παράγοντα. Η ομάδα, συνήθως 5-6 ατόμων, έχει αυστηρώς καθορισμένα τα "καθήκοντα" κάθε μονάδας και χωρίζεται στους παγανιτζήδες και στους καρτεριτζήδες. Οι πρώτοι, συνήθως δύο, είναι ο αρχηγός της ομάδας και ο "βοηθός" του, ενώ οι δεύτεροι θα πιάσουν τα καθορισμένα "πόστα", συνήθως ψηλότερα από την περιοχή που έχει "σημανθεί" σαν καταφύγιο των γουρουνιών και είναι αυτοί που καλούνται να πυροβολήσουν τον στόχο που κατευθύνεται προς την "έξοδο" από την παγάνα.    Ο "αρχηγός" της παγάνας έχει πάντα το γενικό σεβασμό όλης της κυνηγετικής ομάδας και πολλές φορές και της ευρύτερης περιοχής. Τα "προνόμια" αυτά τα έχει αποκτήσει μετά την γενική αποδοχή για τις ικανότητές του. Είναι πολύ συχνά άτομα με αρχηγικές ικανότητες που ο λόγος τους είναι νόμος για την ομάδα.    Αυτός θα εγκρίνει κάθε νέο μέλος της ομάδας, αυτός θα προτείνει τον τόπο κυνηγίου, θα "κόψει" τα ίχνη των γουρουνιών και θα καθορίσει τα "πόστα" των καρτεριτζήδων ανάλογα με την πείρα και την σκοπευτική τους ικανότητα. Αυτός συνήθως με κάποιον που θα διαλέξει ο ίδιος, θα αναλάβουν το επίπονο έργο του "ξεφωλιάσματος", κατεβαίνοντας μέσα σε απρόσιτες πυκνοδασωμένες χαράδρες όπου κρύβονται τα γουρούνια. Τα σκυλιά οδηγούνται από την όσφρησή τους στην "φωλιά" των γουρουνιών, αλλά οι παγανιέρηδες που είναι μαζί τους, πρέπει να διαθέτουν όλα τα χαρίσματα ενός πραγματικού κυνηγού, δύναμη, θάρος και αντοχή στο πολύωρο περπάτημα ανάμεσα σε πυκνά, σχεδόν αδιαπέραστα δάση και θάμνους.    Η κυνηγετική ημέρα για την επιλεγμένη ομάδα ξεκινά πριν το χάραμα. Ο αρχηγός θα ερευνήσει με το πρώτο φως της ημέρας την περιοχή για φρέσκα ίχνη γουρουνιών. Αφού τα εντοπίσει, θα τα ακολουθήσει και η πείρα του στο δύσκολο έργο της ιχνηλασίας, θα τον οδηγήσει στο καθοριστικό συμπέρασμα για την κατεύθυνση των γουρουνιών και την τοποθεσία που έχουν διαλέξει για να περάσουν την ημέρα τους. Αυτή είναι συνήθως το μισοσκότεινο βάθος μιας πυκνής ρεμματιάς. Κατόπιν ο αρχηγός επιλέγει προσεκτικά τις τοποθεσίες που θα στηθούν οι καρτεριτζήδες, βάζοντάς τους σε ένα σχεδόν ημικύκλιο γύρω από τα υψηλότερα μέρη της ρεμματιάς και σε απόσταση μεταξύ τους, πάνω από διπλάσιο του δραστικού βεληνεκούς των όπλων τους. Με τον τρόπο αυτό "μπλοκάρουν" σχεδόν όλες τις εξόδους των γουρουνιών από την ρεμματιά. Οι καρτεριτζήδες όταν φτάσουν στον τόπο του πόστου τους, είναι αποφασισμένοι οτι θα σταθούν εκεί ακίνητοι σχεδόν, χωρίς να μιλήσουν, χωρίς να ανάψουν τσιγάρο, έχοντας την προσοχή τους συνεχώς στους διάφορους θόρυβους τριγύρω και κοιτώντας προς όλες τις κατευθύνσεις προσεκτικά για να σημειώσουν την παραμικρή κίνηση. Η σιωπηρή αυτή απόλυτη ακινησία έως το τέλος της κυνηγετικής ημέρας, είναι απαράβατος κανόνας για τον καρτεριτζή. Κάθε επιπολαιότητα σε αυτή τη φάση θα πληρωθεί οπωσδήποτε με βαρύ τίμημα. Ή την "απώλεια" των θηραμάτων που θα τον αντιληφθούν και θα δραπετεύσουν από άλλη διέξοδο διαφυγής ή την δραματική απώλεια της ζωής κάποιου από την ομάδα, ο οποίος θα πυροβοληθεί από λάθος εκτίμηση. Γνωρίζει ο κάθε καρτεριτζής πολύ καλά τις θέσεις των άλλων και αν αντιληφθεί κάποια κίνηση ή θόρυβο σε διαφορετικό σημείο, θα πυροβολήσει νομίζοντας οτι τα γουρούνια επιχειρούν έξοδο από την παγάνα. Τέτοιου είδους ατυχήματα με δραματικές συνέπειες είναι δυστυχώς συχνά. Παρά τις σαφείς ενολές του αρχηγού, κάθε τόσο συμβαίνει κάποιος καρτεριτζής να χάσει την ψυχραιμία του παρασυρόμενος από την ένταση της στιγμής και να μετακινηθεί ακολουθώντας θορύβους μακρύτερα από το οπτικό του πεδίο. Αυτό είναι ένα θανάσιμο λάθος όμως. Ότι και να συμβαίνει μακρύτερα από το οπτικό πεδίο, δεν πρέπει να τον απασχολεί. Εάν τα γουρούνια διαφύγουν από κάποιο "κενό" της παγάνας, έτσι ήταν γραφτό να συμβεί. Θα δραπετεύσουν και το κυνήγι θα τελειώσει με "νίκη" των αγριόχοιρων τουλάχιστον αυτή τη φορά.    Ο καρτεριτζής ακίνητος στο πόστο του, γεύεται όλη τη μαγεία της πραγματικής μάχης που ξεκινά στο βάθος της λαγκαδιάς. Μπορεί να "φαντάζεται" όλες σχεδόν τις φάσεις της καταδίωξης των γουρουνιών από τα ουρλιαχτά των γουρουνόσκυλων, τις αγριοφωνάρες και τους πυροβολισμούς των παγανιτζήγων στην προσπάθειά τους να αναγκάσουν τα γουρούνια να εγκαταλείψουν το καταφύγιό τους με βίαιη έξοδο από την πυκνή ρεμματιά και να τα οδηγήσουν στα πόστα των καρτεριτζήδων. Οι αγριόχοιροι έχουν σαφή γνώση της δύναμης και της υπεροχής τους απέναντι στα γουρουνόσκυλα και δεν εγκαταλείπουν εύκολα το καταφύγιό τους. Τον άνθρωπο αποφεύγουν γνωρίζοντας τον πραγματικό κίνδυνο. Η παρουσία και οι θόρυβοι των παγανιτζήδων τους αναγκάζει σε έξοδο. Βασική αποστολή των γουρουνόσκυλων είναι να ανακαλύψουν την "κρυψώνα" με την όσφρησή τους και να ειδοποιήσουν με τα ουρλιαχτά τους τους παγανιτζήδες (Στάμπα). Αυτοί τότε αρχίζουν να φωνάζουν και να πυροβολούν στον αέρα, βαδίζοντας αργά προς την κρυψώνα. Μόνο όταν καταλάβουν οτι τα γουρούνια την εγκατέλειψαν, από τα άγρια γαυγίσματα των σκυλιών, τα ακολουθούν συνεχίζοντας τους δυνατούς θορύβους και τους πυροβολισμούς. Η επίπονη πορεία ανάμεσα σε κάθε λογής πυκνά και αγκαθωτά περάσματα της λαγκαδιάς για τους παγανιτζήδες, είναι βέβαια παιχνίδι για τα γουρούνια που στην προσπάθειά τους να τους αποφύγουν, περνούν από τα πυκνότερα μέρη. Τα σκυλιά σε αυτή τη φάση πρέπει να είναι πολύ ικανά και προσεκτικά. Ο αγριόχοιρος είναι προικισμένος με εξαιρετική όσφρηση και πολύ συχνά σταματάει την πορεία προς την έξοδο και περιμένει ακίνητος τα γουρουνόσκυλα που τον ακολουθούν για να τα αντιμετωπίσει. Η επίθεση σε τέτοια σημεία έχει συνήθως κατάληξη τον σοβαρό τραυματισμό των πιο απρόσεκτων και επιθετικών σκύλων. Οι απώλειες γουρουνόσκυλων από επίθεση αγριόχοιρων είναι πολύ συχνές και γι'αυτό το λόγο οι γουρουνάδες διατηρούν μεγάλες ομάδες σκύλων. Τα σκυλιά αυτά πρέπει να είναι προικισμένα με δυνατή όσφρηση για να αντιληφθούν τον αγριόχοιρο σε ενέδρα. Σταματούν σε απόσταση ασφαλείας και ουρλιάζουν δυνατά. Οι παγανιτζήδες πλησιάζουν όμως και αναγκάζουν τα γουρούνια να συνεχίσουν την προσπάθεια διαφυγής. Οι θόρυβοι και η συνεχής καταδίωξη αναγκάζουν τους αγριόχοιρους να έχουν την προσοχή τους στραμένη συνεχώς προς τους διώκτες τους, και λιγότερο προς την κατεύθυνση της εξόδου. Έτσι λιγοστεύουν και οι πιθανότητες να αντιληφθούν τον σιωπηρό και ακίνητο κίνδυνο του καρτεριτζή.    Τα γουρούνια συνεχίζοντας την θορυβώδη πορεία τους προς την διαφυγή εάν περάσουν στο δραστικό πεδίο βολής του καρτεριτζή, αυτός θα πρέπει να σκοπεύσει γρήγορα και να πυροβολήσει σημαδεύοντας την ωμοπλάτη του ζώου. Είναι ένας πυροβολισμός που τις περισσότερες φορές γίνεται ανάμεσα σε πυκνά δέντρα ή θάμνους και η ψυχραιμία του σκοπευτή είναι βασικός παράγοντας για την επιτυχία. Ζώο που κινείται ακόμα, έστω και ελάχιστα πρέπει να πυροβολείται επανειλημένα έως ότου σταματήσει και η παραμικρή κίνηση ειδικά των αυτιών του. Ο συνετός καρτεριτζής δεν πλησιάζει ποτέ το πεσμένο στο έδαφος ζώο. Δεν διακινδυνεύει ποτέ μια πιθανότητα επίθεσης από τραυματισμένο αγριόχοιρο. Παραμένει στο πόστο του διατηρώντας την ψυχραιμία του, ξαναγεμίζει το όπλο του έχοντας πάντα την προσοχή του στο ζώο και δίνει το σύνθημα και περιμένει την απάντηση και τις φωνές των υπόλοιπων της ομάδας οτι ειδοποιήθηκαν οτι χτυπήθηκε το ζώο και μπορούν να πλησιάσουν.    ΤΑ ΓΟΥΡΟΥΝΟΣΚΥΛΑ    Ο αρχηγός της παγάνας (ομάδας) είναι η καρδιά του κυνηγιού των αγριόχοιρων και τα γουρουνόσκυλα είναι η "ψυχή". Χωρίς αυτά δεν γίνεται βέβαια κυνήγι. Πρέπει να ανακαλύψουν την κρυψώνα των γουρουνιών με την όσφρησή τους, να ειδοποιήσουν τους παγανιτζήδες για την θέση τους με τα γαυγίσματά τους, να παραμείνουν εκεί γαυγίζοντας σε απόσταση ασφαλείας από τα επικίνδυνα άγρια ζώα και όταν αυτά αποφασίσουν με την συνεχή πίεση όλων να τραπούν σε φυγή, πρέπει να τα ακολουθήσουν περνώντας από τα πιο δύσκολα και πυκνά σημεία του βιότοπου, δείχνοντας με τις φωνές τους συνεχώς την πορεία που ακολουθούν. Οι παγανιτζήδες και οι καρτεριτζήδες βασίζονται σ'αυτές τις ικανότητες των γουρουνόσκυλων ώστε να γνωρίζουν σε όλη την επίπονη διάρκεια της κυνηγετικής ημέρας την θέση των γουρουνιών και την κατεύθυνσή τους.    Βασικό προσόν των σκυλιών αυτών πρέπει να είναι η δυνατή όσφρηση. Πρέπει να οσμίζονται την μυρωδιά των γουρουνιών στον αέρα, εκτός από την ιχνηλασία, ώστε να μπορούν να σταμπάρουν και από απόσταση την θέση τους που πολύ συχνά βρίσκεται σε πολύ δύσβατο και απρόσιτο χώρο για σωστή ιχνηλασία. Να αντιλαμβάνονται πότε τα γουρούνια διάλεξαν τακτική ενέδρας και παραμένουν ακίνητα σε κάποιο πυκνό περιμένοντάς τα να περάσουν για να τους επιτεθούν. Εάν συνεχίζουν την καταδίωξη μόνο με την ιχνηλασία, θα βρεθούν σίγουρα ξαφνικά εμπρός από τους θανατηφόρους κυνόδοντες των άγριων ζώων.    Ένα άλλο σημαντικό προσόν είναι το θάρρος να αντιμετωπίσουν τα μεγάλα αυτά άγρια ζώα, αλλά οχι και η αλόγιστη επιθετικότητα η οποία είναι καταστροφική για τα σκυλιά αυτά. Να γνωρίζει πως και πότε θα κρατάει μια ασφαλή απόσταση από τα γουρούνια, γαυγίζοντας αδιάκοπα ειδοποιώντας τους κυνηγούς για την θέση τους. Το θέλουμε δηλαδή θαρραλέο αλλά με σύνεση και εξυπνάδα.    Ακόμα πρέπει να έχουν αντοχή στις κακουχίες του εδάφους, του καιρού, της πολύωρης καταδίωξης και φυσικά μεγάλο πάθος για το κυνήγι των γουρουνιών.    Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά τα έχουν σε μεγάλο βαθμό όλες οι σταθεροποιημένες ράτσες καθαρόαιμων γουρουνόσκυλων, τα οποία όμως δυστυχώς δεν χρησιμοποιούνται ακόμα ευρέως στην πατρίδα μας. Συνήθως κάθε παρέα γουρουνάδων έχει ένα πολύ καλό σκυλί, προερχόμενο από διασταυρώσεις ιχνηλατών ή ημίαιμο και τα υπόλοιπα απλώς ακολουθούν και γαυγίζουν. Έτσι όμως σε κάθε περίπτωση απώλειας του καλού σκύλου δεν υπάρχει η δυνατότητα άμεσης αντικατάστασής του. Τα ημίαιμα δυστυχώς, όσο καλά κυνηγόσκυλα και να είναι, δεν αφήνουν ισάξιους απογόνους. Οι κυνηγοί αυτού του εξαίσιου θηράματος θα πρέπει να συνηθίσουν στην ιδέα να αποκτήσουν και να διατηρούν συνεχώς ένα απόθεμα από καθαρόαιμα γουρουνόσκυλα ίδιας ράτσας, ώστε να μην τρέχουν κάθε τόσο σε αναζήτηση σκύλων. Υπάρχουν αρκετές ράτσες απόλυτα ειδικευμένων σ'αυτό το κυνήγι ιχνηλατών στην Ευρώπη, αλλά και ο καθαρόαιμος Ελληνικός Ιχνηλάτης εάν χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά σ'αυτό το κυνήγι, αποδυκνείεται ικανός να αντεπεξέλεθει σε όλες τις προκλήσεις του, λόγω της μεγάλης του εξυπνάδας και προσαρμοστικότητας στον Ελληνικό βιότοπο. Το "μυστικό" είναι η δημιουργία μιας τέτοιας ομάδας καθαρόαιμων γουρουνόσκυλων με τα ίδια χαρακτηριστικά και ικανότητες ώστε να υπάρχει πάντα ικανό απόθεμα να αναπληρώνει τις συχνές απώλειες από τραυματισμούς και ατυχήματα.    ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΓΓΙΑ    Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον των κυνηγών για το κυνήγι των αγριόχοιρων έχει αναβαθμιστεί λόγω της συνεχούς αύξησης του πληθυσμού τους, αλλά και λόγω του οτι έχει εισαχθεί με μεγάλη επιτυχία αυτό το πολύτιμο θήραμα στην Πελοπόννησο. Οι χιλιάδες Πελοποννήσιοι συνάδελφοι που κυνηγούσαν μέχρι σήμερα λαγούς, έχουν στραφεί στην αναζήτηση καλών γουρουνόσκυλων και ασχολούνται εντατικά μ'αυτό το κυνήγι. Το ενδιαφέρον για κάθε σχετική πληροφορία λοιπόν είναι εύλογο και φυσικά δεν λείπει και η αναζήτηση γνώσεων για τα κατάλληλα όπλα και φυσίγγια.    Ο αγριόχοιρος είναι ένα μεγάλο θήραμα, σκληροτράχηλο, ανθεκτικό στους τραυματισμούς με πολύ σκληρό δέρμα στα "ευαίσθητα" σημεία που πρέπει να πυροβοληθεί για να καταβληθεί άμεσα. Εύκολα λοιπόν μπορεί να βληθεί μεν, αλλά να χαθεί απομακρυνόμενο σε αποστάσεις χιλιομέτρων τραυματισμένο. Η βολή πρέπει να το καταβάλει άμεσα ώστε να αποκτηθεί. Γι'αυτό το λόγο σε πολλές χώρες έχει απαγορευθεί στο κυνήγι του η χρήση ψήφων (δράμια). Το κατάλληλο λοιπόν φυσίγγι είναι το μονόβολο, του οποίου το βλήμα είναι ικανό να το καταβάλλει με την προϋπόθεση βέβαια οτι δεν θα βληθεί σε "δευτερεύων" σημείο. Όλοι οι έμπειροι κυνηγοί αγριόχοιρων συμφωνούν οτι βασικό κριτήριο για την επιλογή του είδους του μονόβολου είναι η ευθυβολία και οχι η περίσια κινητική ενέργεια. Το κυνήγι αυτό στην πατρίδα μας δεν διεξάγεται σε ανοικτές εκτάσεις ώστε να θέλουμε το βλήμα να μεταφέρει όσο περισσότερη κινητική ενέργεια γίνεται για να αυξήσουμε το δραστικό βεληνεκές. Οι βολές συνήθως είναι κοντά στα 40-50 μ και η ευθυβολία του βλήματος είναι η βασική προϋπόθεση για να βληθεί σε καίριο σημείο το θήραμα. Σε αυτή την απόσταση όλες οι βολίδες έχουν την απαραίτητη ενέργεια για την πολύ καλή διάτρηση. Οι βολίδες τύπου "BRENNEKE" κωδονοειδούς σχήματος και όλες οι βολίδες απορριπτόμενου κελύφους έχουν την καλύτερη απόδοση σε ευθυβολία. Τα εννιάβολα και τα οκτάβολα είναι υπεύθυνα για τους περισσότερους τραυματισμούς και απώλειες τραυματισμένων θηραμάτων, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η βολή από πολύ κοντά (20-25μ) και σε πολύ πυκνό βιότοπο που είναι προβληματική η σωστή σκόπευση μπορούν να χρησιμοποιηθούν.    To όπλο πρέπει να είναι οπωσδήποτε απαλαγμένο από εμπλοκές, αν πρόκειται για καραμπίνα και μια σίγουρη λύση είναι τα επαναληπτικά αυτογεμή (χράπα-χρούπα). Οι σημερινές όμως καραμπίνες εάν είναι καλοσυντηρημένες είναι πολύ λιγότερο επιρρεπείς σε εμπλοκές. Τα δίκανα είναι μια σωστή επιλογή αν και ο κυνηγός αγριόχοιρων σίγουρα είναι αυτός που χρειάζεται περισσότερο απ'όλους τα τρία φυσίγγια.    Ιδανική ευθυβολία για όλους τους τύπους των μονόβολων δίνει ο απόλυτος κύλινδρος της κάννης, αν και υπάρχουν σήμερα βολίδες που μπορούν να βληθούν απ'όλα τα τσοκαρίσματα. Όσο για τα εννιάβολα-οκτάβολα, ιδανικό τσοκάρισμα είναι ο βελτιωμένος κύλινδρος που δίνει πολύ καλή συγκέντρωση, λόγω της διατήρησης στην κάννη σε μεγάλο βαθμό της σφαιρικότητας των ψήφων. Λιγότερες παραμορφώσεις στην κάννη, περισσότερη ευθυβολία άρα και συγκέντρωση σε μικρές αποστάσεις πάντα.